Cuối năm 1986 tôi chuyển vào công tác trong thành
phố Hồ Chí Minh mang theo vợ con. Sau hơn hai năm xoay xở tôi dần dần ổn định
được cuộc sống, cả ba đứa con tiếp tục được đi học Năm 1988 đứa con gái đầu lòng của tôi tốt nghiệp
cấp 3, chuẩn bị thi vào đại học. Nó đến Đại học Kinh tế nộp đơn, trường không
nhận. Hỏi tại sao, nhân viên nhà trường nói: theo qui định, người không có hộ
khẩu trong thành phố không được thi vào đại học.
Mấy năm qua tôi cho rằng chưa có hộ khẩu cũng chẳng
sao, cứ từ từ. Bây giờ biết có qui định ấy tôi choáng váng. Nó không oái oăm như
một qui định khác “Không có nhà trong
thành phố không được cấp hộ khẩu. Không có hộ khẩu không được mua nhà trong
thành phố” nhưng nó vẫn làm tôi toát mồ hôi. Nếu con tôi không được vào đại học
vì tôi không đăng kí hộ khẩu là tôi có tội với nó, với gia đình dòng họ.
Tôi vội viết ngay đơn mang lên cơ quan quản lí hộ
khẩu của công an thành phố trên đường Trần Hưng Đạo. Kèm theo đơn là quyết định
của bộ Quốc phòng điều vào công tác trong thành phố, quyết định của Tổng cục
Chính trị cấp nhà, chứng minh thư sĩ quan, quyết định tặng huy hiệu 40 tuổi đảng
… Nộp đơn xong thản nhiên ngồi đợi, đinh
ninh đơn sẽ được duyệt, mươi ngày nữa sẽ
có hộ khẩu. Nhưng nửa giờ sau cậu trợ lí trẻ măng mang ra trả lá đơn có bút phê
của đại úy trưởng cơ quan “Trường hợp này
không giải quyết”.
Tôi trực tiếp vào gặp vị đại úy, hỏi tại sao không
giải quyết, thiếu tiêu chuẩn gì, đại úy đáp:
- Không giải quyết vì không thể giải quyết được.
Tôi hỏi tại sao không thể giải quyết được, vị đại
úy giải thích:
-
Không giải quyết được vì đồng chí không thuộc diện được giải quyết.
Tôi hỏi:
-Phải như thế nào mới thuộc diện được giải quyết?
Tôi do bộ Quốc phòng điều vào công tác
trong thành phố mang theo gia đình mà không thuộc diện được cấp hộ khẩu
ư?
Vị đại úy đáp:
- Ừ, trường hợp này không đủ điều kiện được cấp hộ
khẩu.
Đại úy đứng phắt dậy bỏ vào buồng trong.
Tôi còn đến đây năm sáu lần nữa nhưng lần thì đại úy đi
họp, lần thì thấy hàng chục người đứng đợi đông nghịt nên tôi lại quay về, biết
chắc đến hết giờ làm việc vẫn chưa đến lượt mình. Một hôm tôi vừa ra đến cổng,
một người đàn ông lớn tuổi hỏi bằng giọng Bắc:
-Không được
à?
Tôi chán ngán lắc đầu.
Người ấy giơ tay trước mặt tôi, xoa xoa ngón cái
lên ngón trỏ ngụ ý phải đếm…đếm…
Về nhà vắt
tay lên trán nằm nghĩ mãi, tôi cho rằng phải có sự can thiệp của các vị lãnh đạo
tối cao của thành phố mới giải quyết được vụ này. Nhiều ngày sau tôi tìm đến các
nơi làm việc, đến tận nhà riêng xin gặp chủ tịch thành phố Phan Văn Khải, bí
thư thành ủy Võ Trần Chí nhưng lần nào cũng bị lính gác, thư kí riêng, hoặc bác
sĩ riêng tìm mọi cách từ chối, đuổi về. Có lần thoáng thấy bóng Chủ tịch Phan
Văn Khải trong nhà nhưng người cán bộ đứng tiếp tôi ngoài cổng lại nói “Thủ trưởng
đi họp Trung ương, không có nhà”. Một lần khác, tôi được trả lời “Thủ trưởng
lên cơn đau tim, bác sĩ đang cấp cứu. Không tiếp khách”.
Tôi lại đến cơ quan công an định bụng chuyến
này làm thật quyết liệt cho ra nhẽ. Ngồi đợi một lúc khá lâu thì một thiếu úy má búng ra sữa kéo tôi ra
góc vắng nói nhỏ:
- Cháu thấy chú đi tới đi lui nhiều lần vất vả quá.
Cháu nói câu này, chú nghe được thì nghe không thì chú bỏ ngoài tai …
- Cháu
nói đi. Giúp chú với, chú kẹt lắm rồi.
- Người khác thì cứ mỗi khẩu ba cây. Chắc chú không
có đủ mười lăm cây, chú chỉ mang năm cây tới là sau bẩy ngày có sổ hộ khẩu
ngay.
Tao làm gì
có cây có cối! Mà dù có cũng không đời nào cho chúng mày ăn! Tôi rủa thầm trong
bụng. Rồi về.
Chỉ còn nửa tháng nữa là hết hạn nộp đơn thi vào đại
học. Đêm nằm nhẩm tính thấy đã gần ba chục lần gõ cửa các nơi mà vẫn không kết
quả.
Nhất dạ sinh bách kế, sáng hôm sau, tôi đóng bộ
nghiêm chỉnh, đeo quân hàm quân hiệu, đeo đủ mười tấm huân chương tôi đã dậy từ
sớm bôi kem đánh răng chùi sạch mọi chỗ hoen rỉ mốc meo, đeo huy hiệu 40 tuổi đảng
và gần hai chục tấm huy hiệu khác: huy hiệu Vì Thế hệ Trẻ, Tự vệ Chiến đấu
Hoàng Diệu, Tù Chính trị, Đơn vị Anh hùng v.v. Rồi vuốt đi vuốt lại mãi cho bộ
quân phục bớt nhăn nhúm, mới 5h30 sáng đã đạp xe đến đứng trước cửa Ủy ban Nhân
dân thành phố.
Đứng lâu tù cẳng, thỉnh thoảng tôi đi đi lại lại
mươi bước cho đỡ chồn chân. Cậu lính gác ra khỏi bốt đến liếc mắt qua cầu vai, nhìn
kĩ những thứ lấp lánh trên ngực áo tôi rồi bảo:
- Chú
làm ơn đi quá ra xa xa một chút, đừng đi qua đi lại nhiều trước cổng cơ quan.
Lúc hơn 7h có chiếc xe con màu đen bóng loáng trườn
tới sát vỉa hè, đỗ lại. Cửa xe mở, một người nhỏ nhắn, đứng tuổi bước xuống. Chẳng
biết là ông nào, tôi đến trước mặt, đứng nghiêm giơ tay chào kiểu nhà binh:
-Xin gặp đồng chí năm phút ạ.
Ông ấy nhìn tôi rồi chỉ tay vào nhà.
-Mời đồng chí vào.
Thế là tôi vượt qua được hàng rào của bảo vệ, bác
sĩ, thư kí riêng!
Trong căn phòng sáng sủa rộng chừng hơn bốn chục
mét vuông có chiếc bàn to, sát tường trái có một người ngồi sau cái bàn đặt máy
chữ.
Tôi lấy ra hết giấy tờ trong túi: quyết định của bộ
Quốc phòng điều vào thành phố, chứng minh thư sĩ quan, quyết định tặng huy hiệu
40 tuổi đảng, quyết định cấp nhà… tất cả những giấy tờ bữa trước đã trình cơ
quan công an, trên cùng là lá đơn có bút phê của viên đại úy công an ‘Trường hợp này không giải quyết’ rồi
trình bày tóm tắt quá trình hoạt động cách mạng: vào Thanh niên Cứu quốc từ
1942, bị tù Pháp tù Nhật, xung phong tham gia bộ đội Nam tiến năm 1945, cuối
1968 đi B lần thứ 2 xây dựng được hai đơn vị Anh hùng và chiến đấu cho đến ngày
vào tiếp quản Sài Gòn v.v. Nguyên si những điều đã trình bày với đại úy công an
trên đường Trần Hưng Đạo. Định nói về cậu thiếu úy ra giá 5 cây vàng nhưng rồi
tôi nghĩ “Tha cho nó, nó hãy còn rất trẻ, sau này xã hội tiến lên sẽ không còn
tệ nạn vòi vĩnh tham nhũng, nó sẽ trở thành người tốt.Vả lại lời nói gió bay,
khẩu thiệt vô bằng, mình chẳng có chứng cứ gì trong tay…”
Ông ấy im lặng ngồi nghe, rồi quay sang bảo thư kí:
-Đồng chí đánh ngay công văn gửi sở Công an thành
phố. Nội dung thế này…
Ông đọc từng câu cho thư kí gõ máy chữ lách tách,
lách tách. Tôi ngồi nghe, nở từng khúc ruột. Đánh máy xong thư kí mang đến xin chữ kí, đóng
dấu, rồi đưa cho tôi một bản. Tôi nhìn ngay xuống chữ kí: Lê Quang Chánh, Phó chủ
tịch Ủy ban Nhân dân thành phố. Bản công văn số 726/UB NC sau khi tóm tắt phần công sức tôi đã đóng góp, nhất là cho công cuộc giải
phóng miền Nam, đoạn cuối viết: “ Xét đồng
chí thuộc diện chính sách, gắn bó với chiến trường miền nam trong hai cuộc
kháng chiến chống Pháp và Mỹ xâm lược và gắn bó với thành phố nhiều năm nay,
Thường trực Ủy ban nhân dân thành phố chấp thuận để gia đình đồng chí gồm năm
người (vợ, chồng, ba con) được thường trú tại chỗ đang ở” (công văn ghi rõ
số nhà, tên phố, phường, quận, thành phố).
Đề nghị Công an thành phố (Phòng PC 13) giải quyết thủ tục.
TP. Hồ Chí Minh ngày 21 / 2 / 1989. Phó chủ tịch
Ủy ban Nhân dân thành phố Lê Quang Chánh (kí
tên. Đóng dấu). Sao y bản chính: Phó văn
phòng Phan Kim Thảo.
Bẩy ngày sau công an quận mời tôi lên nhận sổ hộ khẩu.
Ngay hôm sau đơn xin thi của con tôi được chấp nhận. Sau cuộc thi tuyển
nó thừa điểm đỗ vào đại học Kinh tế.
Tôi cất giữ tờ công văn có chữ kí phó chủ tịch Lê Quang Chánh không chỉ
trong số giấy tờ và kỉ vật quí của gia đình mà ở trong lòng biết ơn, trong niềm
tin tưởng đất nước ta vẫn còn nhiều cán
bộ, nhiều quan chức tốt, những người thầm lặng học và làm theo đạo đức Hồ Chí
Minh “Cần Kiệm Liêm Chí. Chí công vô tư”.
Khốn nỗi, nơi các vị ấy làm việc không có trống treo ngoài cổng
để dân đánh trống kêu oan như cổng phủ
Khai Phong của Bao Thanh Thiên thời nhà Tống bên Tàu!
SĐM
Viết thêm: Hồi
ấy -năm1989 tôi tin rằng “ Sau này sẽ không còn những kẻ như cậu thiếu úy công
an đòi tôi phải đưa 5 cây vàng mới được cấp hộ khẩu, xã hội nước ta sẽ tốt đẹp hơn, không còn tệ
nạn vòi vĩnh tham nhũng”.
Nhưng
chỉ ít lâu sau tôi đau xót nhận ra mình đã lầm. Ngày tháng trôi qua, nỗi đau
càng đau thêm.
Hơn hai mươi năm sau trên trang web Soha News ngày 12-9-2013 có bài của Bùi
Hải viết dựa theo báo Trí thức trẻ.
Tôi trích lại vài đoạn:
“Ngày hôm qua, có một câu chuyện không mới
nhưng vẫn gây chấn động dư luận. Chấn động vì hiện thực ấy mọi người đều biết cả
nhưng không phải ai cũng dám khẳng định, nhất là lời khẳng định ấy phát ra từ
miệng một vị lãnh đạo cao cấp của Nhà nước.
“Trong phiên họp
của Ủy ban Thường vụ Quốc Hội, Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan nói: “Đến tiền của các cháu dân tộc thiểu số mà
hiệu trưởng cùng với một số cán bộ còn biển thủ gần 3 tỉ, vừa rồi mới khởi tố.
Cái liều vắc xin tiêm cho một cháu nhưng lại san ra tiêm cho hai cháu ngay tại
Hà Nội… Tôi càng đi càng thấy buồn. Ăn của dân không từ một thứ gì.”
“Nếu
theo dõi thông tin trên báo chí thì tuần nào cũng có thể thấy cái đúc kết ngắn
gọn của Phó chủ tịch nước trở thành hiện thực. Ăn của dân không từ một thứ gì. Người ta “ăn” cả những
cái bao cao su dự án cấp phát miễn phí, “ăn” cả bồn cầu, bệ tiểu của học sinh
khi nâng dự toán một nhà vệ sinh trường tiểu học bé con con lên hàng trăm triệu đồng, “ăn” cả mấy chục
cân gạo cấp cho người nghèo neo đơn."
SĐM
SĐM
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét